१४ डिसेंबर २००८ - पुणे स्नेहमेळावा.

१४ डिसेंबर २००८ - पुणे स्नेहमेळावा.
(ही तर फ़क्त सुरुवात...........)

"जगणे केवळ जगणे नाही
हे बंध अवीट नात्यांचे
शब्द सारे एक जहाले
गाव वसवण्या कवितांचे"

वृत्तांत काय लिहावा. जे अनुभवायचे ते शब्दात कसे बांधावे! अतिशयोक्ती नाही, जे मनात आले, तेच लिहीतोय.

दुपारची ४ ची वेळ, डिसेंबरच्या गारव्यात खुपच सुखद वाटत होती. एका नवीन विश्वाचा अनुभव घेण्याची हुरहुर घेऊनच पु.ल.देशपांडे उद्दानापाशी पोचलो. सर्वचजण अनोळखी असणार होते. पण ओळखिचे "धागे" ऑर्कुटवर जुळले होतेच. आताचा कार्यक्रम म्हणजे त्या "अमूर्त नात्यांना" "मूर्त स्वरूप" देण्याचाच प्रयत्न होता कदाचित.

प्रथम सुप्रियाशी ओळख झाली. ती 'सह' आली असल्यामुळे मला एक सुखद आश्चर्य वाटलं, सुप्रियाचं नाही; ह्रिषिकेशचं.

बागेचं फ़ाटक उघडून मी आत जाऊन तिकिट खिडकीपाशी उभा राहिलो, आणि योगेश तपस्वीचा फ़ोन आला. फ़ोन ठेवला कि योगेश समोर हजर. खुप जुना मित्र भेटल्यासारखे वाटले. कितीतरी दिवस आम्ही भेटूया असे म्हणत होतो. पण भेटायला वेळच यावी लागते, हेच खरं.

पाठोपाठ समोरुन अविनाशकाका येताना दिसले, हुबेहुब ऑर्कुटमधल्या त्यांच्या फ़ोटोसारखे असल्यामुळे आणि २३ नोव्हेंबरच्या कार्यक्रमात त्यांना पाहिलेले असल्यामुळे मी त्यांना लगेच ओळखले.डोळ्यासमोर माझ्या एका कवितेवर त्यांनी लिहीलेला "खरपूस" "अभिप्राय" आठवला. म्हटले, या माणसाशी पहिली दोस्ती केली पाहिजे. हासत सामोरा गेलो, त्यांनीही ओळखले. प्रत्यक्ष भेटल्यावर कुठेतरी स्पंदन जुळल्यासारखी वाटली. वाटलं, त्यांच ऑर्कुटवरचं वाक्-ताडन म्हणजे फ़क्त वरचा 'चारखण'च आहे. ग-यातला गोडवा अजुन चाखलाच नाहिये. कार्यक्रमात अविनाशकाका खुले दिल बोललेही, 'आम्ही कोणाला सोडत नाही. टीका करायची म्हटली कि सपाटून करायची. सारंगवर नुकतीच केली होती. पण कवितेवर प्रेम करायच.' एकच शिकलो, माणसाला एकच बाजु पाहून पारखु नये.

पाठोपाठ आणखि काही वयस्कर सद्ग्रहस्थ आले. ओळख झाली, पेठेकाका, आणि डोळ्यासमोर सुंदर सुंदर चित्र तरळुन गेली.

मग शशांक, शिरीन आणि प्रसन्ना भेटले. ते बराच वेळ बाहेरच होते. एकेकाशी ओळख होताना मनामध्ये यांच्याशी आपण काय काय कुठे कुठे बोललो याच्या आठवणी जमा होत होत्या.

सगळ्यांच्या चेह-यावर प्रसन्नता दिसत होती, उत्सुकता दिसत होती.

आणि मग या कार्यक्रमाच्या उर्ध्वर्यु 'आदिमाया' सोनालीताईंचे आगमन झाले.

आम्ही बागेतल्या नियोजित ठिकाणी प्रस्थान केले.

बाजुला हिरवळ, छानश्या झ-यासारखे झुळुझुळु वाहणारे पाणी, सुंदर झाडे आणि जपानी पद्धतीची झोपडीतील बैठक, यानी वातावरण हलकं, प्रसन्न वाटत होतं.

'सुरुवात कठिण असते'. कार्यक्रमाची कुठलीच आखणी करायची नाही असेच ठरवलेले होते, त्यामुळे थोडा संभ्रम होता, कि खरोखरच २-३ तास हे सगळे चालेल का? लोकांच्या काय प्रतिक्रीया असतील, बागेत खुप गोंधळ / ऊन असेल का? ई.

पण जशी सुरुवात झाली तशा माझ्या या सर्व शंका दूर झाल्या. आविनाश आणि पेठेकाकांसारखे सिनिअर लोक असल्यामुळे थोडा दिलासाही वाटला.

ओळख करुन घेणे अपरिहार्य होतेच. त्यामुळे सुरुवात ओळखिनेच केली. काही लोकांची आपापसात ओळख आधिपासून होती, पण बरेचसे जण नवीन आणि एकमेकांशी ओळख नसलेले होते.

सुरुवात माझ्यापासून केली. आणि मग एकेकाचं खरं स्वरूप कळु लागलं.

बहुदा शेवटचीच ओळख सुपर्णाची होती. त्यानंतर काहीजण आले, पण तत्पुर्वी ओळखिचा पहिला राऊंड संपलेला होता.

सुपर्णाने ओळख करुन द्यायला सुरुवात केली, तोवर लोक फ़ारसे बोलत नव्हते. पण सुपर्णाने मैफ़िलाचा रंग बदलायला सुरुवात केली.

कधी कल्पनाच नव्हती कि सुपर्णा एव्हढी हरहुन्नरी असेल. बंगाली, गुजराथी, मराठी अशा अनेक भाषा संस्कृतींचा तीचा परिचय आणि विविध क्षेत्रातील तीचा अनुभव हा या पुणेकर कविं मंडळींच्या दृष्टीने एक महत्वाचा दुवा असेल.

एव्हाना लोक छान मुरु लागले होते. ओळख ही केवळ ओळख परेड सारखि न होता हास्यविनोद आणि गप्पांच्या ओघात एक ओघवती ओळख घडून आली. कधीही न भेटलेले सर्वजण गहिरी जुनी ओळख असल्यासारखे वाटू लागले.

आता पुढचा महत्वाचा भाग होता. आज भेटलो, पुढे काय?

पण तो प्रश्नही दिलखुलास चर्चेत चटकन सुटला.

पुढला कार्यक्रम ठरला. लवकरच त्याची माहिती समूहावर तर मिळेलच. पण भविष्यातल्या या कार्यक्रमांची रुपरेषाही ठरली. ती आज इथे जाहीर करताना मला अतिशय आनंद होतो आहे, सार्थकतेचा.

दर महिन्याच्या शेवटच्या रविवार पुणे येथे बैठक होईल. ५ जण त्या बैठकीच्या नियोजनाची जबाबदारी घेतील. कार्यक्रमाची आखणी, जागा, वेळ ई. गोष्टी हीच मंडळी ठरवतील आणि आपल्या समूहावर सर्वांच्या माहितीकरीता कळवतील.

आज जरी अशी सुटसुटीत मांडणी आखली असली तरी पुढे जाऊन आणखि नियोजनबद्ध आणि उपयुक्त कार्यक्रम करण्याचा मानस व्यक्त झाला.

पुढच्या कार्यक्रमांचा आराखडा मुकर्रर झाल्यानंतर......... मग तर खरा कार्यक्रम होता.......

काशीला जाऊन गंगाच पाहिली नाही (किंवा अमेरिकेला जाऊन लास वेगास...) तर काय उपयोग.

पंडितांनी एकत्र यायचं आणि शास्त्रचर्चा नाही (किंवा गाढवांनी एकत्र यायचं आणि लाथांचा सुकाळ नाही) तर मग काय मजा!!!

पहिली कविता मला वाटते पेठेकाकांनी वाचली. (चुकले असल्यास कुणिही दुरुस्त करावे).

आणि मग काव्यांचे घडे रीक्त होऊ लागले. जगदिश, अक्षदा, श्रीकांत, शिरीन, आसावरी, दस्तुरखुद्द....आणि ईतरांनीही अनेक कविता वाचल्या. (माफ़ करा मित्रांनो अजुनही सर्वांची नावे लक्षात येत नाहीयेत). सगळे चिंब चिंब झाले.

आणि जणु श्रावणसरीना कस्तुरीचा सुगंध सुटावा, असा आणखि एक सुखद अनुभव सुपर्णाने दिला.

सुपर्णाने केवळ कविता म्हटलीच नाही, तर ती गायिली...तीच्या मुग्ध गळ्यात अवीट गोडी जाणवली. तीने गायलेले हिंदी शेर (सुपर्णा त्याला काय म्हणतात ठाऊक नाही. योग्य शब्द तु नंतर सांग) हे केवळ काव्य म्हणून अप्रतिम होते असे नाही, तर तीने ते गाऊन दाखवल्यानंतर त्यात वेगळीच मजा आली, त्यातल्या भावर्थ उफ़ाळुन वर आला.

मग सुपर्णाने तीचा पहिलाच (पुन्हा कदाचित मी चुकत असेन) मराठी प्रयत्न वाचून दाखवला.



"हर मुलाकात का अंजाम जुदाई क्युं है" हा प्रश्न कदाचित काही वेळाने मी जेव्हा कार्यक्रम थांबवण्याची विनंती केली तेव्हा कित्येकांच्या मनात येऊन गेला असेल.

मित्रांनो, जीवनातले काही क्षण तुमच्या सहवासात संपन्न झाले. त्याबद्दल व्यक्तीशः अनेक धन्यवाद. धन्यवाद म्हणताना आवर्जुन उल्लेख करेन तो म्हणजे शशांकचा. शशांक खास मुंबईहून या कार्यक्रमास हजर होता.

आणि शेवटी नक्की उल्लेख करेन तो म्हणजे नवीन मित्र श्रीकांतचा. हा मित्र कोपरगाववरुन केवळ कार्यक्रमासाठी आला. फ़क्त आलाच नाही तर उपाशी तापाशी आला. दुर्दैव कि कार्यक्रमाला कसलीच खाण्यापिण्याची व्यवस्था नव्हती.

श्रीकांत केवळ आलाचा नाही, तर त्यानं मैफ़िलीत वेगळाच उत्साह आणला. एक कविता गाऊन दाखविली, तर दुस-या कवितेवर मनमुक्त दाद मिळविली. त्याचा आयुष्यातला उत्साह पाहून एखाद्या मरगळलेल्याही चेतना मिळावी. मित्रा, तुला वारंवार भेटता येईल अशी आशा करतो.

आणि सर्व कविंमध्ये मुकाटपणे बसलेल्या दोन रसिकांना कसे विसरता येईल.

ह्रिषिकेष चाफ़ेकर आणि अरविंद सहस्त्रबुद्धे. या दोघांनी आम्हा सर्वांना २-३ तास मुकाटपणे सहन केलं. त्यांच्या रसिकतेला मुजरा करणे भाग आहेच, पण सुप्रिया आणि सुपर्णा (अरेच्चा, हा तर 'सु' योग आहे!!) यांना कविता का सुचु शकतात याचं कारणही लक्षात येतं. तुम्हा दोघांना नुसता धन्यावाद नाही, तर आम्हा तथाकथित (स्वकथित म्हणा हवं तर) कविंच्या कविता पुढच्यावेळिही ऐकण्यासाठी हे सस्नेह आमंत्रण.

आणि कार्यक्रमाला न आलेल्या, आणि ही क्षणचित्रे वाचणा-या (जळुन खाक होणा-या) सर्वांनाही या काव्यमेजवानीचं सस्नेह आमंत्रण......आजच.

एक उल्लेख टाळताही येत नाही; आणि करताही येत नाही. ती व्यक्ती कार्यक्रमाला नव्हती, मग उल्लेख कसा करायचा. पण ती कार्यक्रमाची मूळ स्फ़ुर्तीस्त्रोत आहे, त्यामुळे उल्लेख टाळणेही अशक्य.

काही लोकांना "नाम गुम जायेगा" असे म्हणत 'नामानिराळे' राहायला छान जमते. नामकाका येणार म्हणून् बरेच लोक तिथे आले होते. नामकांकडून ते न आल्याबद्दल काय penalty घेणार ते मलाही सांगा रे.


मित्रांनो, जेव्हढं आठवलं तेव्हढं लिहीलं आहे. पावसाचे सारेच थेंब झेलता येत नाही; कि केशराचा दरवळ शब्दात सांगता येत नाही. जेव्हढं आठवलं तेव्हढं लिहील आहे. तुम्ही वेचलेल्या पावसाच्या सुगंधित थेंबांच शब्दांकन करुन या माझ्या तोडक्या-मोडक्या प्रयत्नाला संपन्न करा.

अजय ने काढलेल्या चित्रांकनाची लिंक खाली देतो आहे.

अजुन सुरेशकाका, सुपर्णा ई. च्या चित्रफ़िती यापुढेच जोडाव्यात.

ज्या कविता सादर केल्या गेल्या (आसावरीः तु म्हटलेली सुधीर मोघ्यांचीही), ईथे टाकाव्यात. ते काम ज्याचे त्यानेच करावे, म्हणजे त्या कविच्या ओळखीसकट कविता इथे येईल.

सांगणे न लगे, कि न म्हटलेल्या कविता ईथे टाकू नयेत.

ही आमची "साठा उत्तराची कहाणी, पाचा (खरेतर एकाच) उत्तरी" सफ़ळ आणि संपूर्ण मानावी.

निरोप घेतो.............पुन्हा पुढच्या भेटीपर्यंतच.........पुन्हा लवकरच भेटण्यासाठी व्याकुळ होऊन.

तुमचाच............सारंग भणगे.


http://www.orkut.co.in/Main#Album.aspx?uid=13466013627587130606&aid=1229289059