॥ प्रेमपाठ ॥

नदीकाठी तीला ।
भेटलो सखीला ।
आनंदे लिहीला ।
प्रेमपाठ ॥

तीच्या मुखावरी ।
भाव कितीतरी ।
नजरा गोंजारी ।
एकमेका ॥

बटांचे झुलणे ।
वा-याने हलणे ।
त्यांची नि वळणे ।
जीव घेती ॥

गाली गोड हसू ।
खळी लागे दिसू ।
नको आता रुसू ।
प्राणसखे ॥

तुझे ते असणे ।
तुझे ते हसणे ।
तुझे ते दिसणे ।
मोहमयी ॥

आता नको जीणे ।
सखे तुझ्या वीणे ।
अवघे माझे जीणॅ ।
तुझे होवो ॥
========
सारंग भणगे.
(२४ डिसेंबर २००९)

दरवेशी

वेशीवरचा दरवेशी
त्याचा वेष वेगळा होता ।
जगण्यासाठी मरण्याचा
तो खेळ आगळा होता ॥

दाखवुन तो कसरती
करती रंजन लोकांचे ।
पोटामधल्या आगीसाठी
घास जळत्या ओकांचे ॥

काचा खातो कचाकचा
खातो कच ना खेळात ।
उड्या मारी दोरीवरी
आणि आगीच्या लोळात ।।

हमी न पुढल्या श्वासाची
हाय मांडला जुगार ।
जीव लावला डावाला
किंमत तरीही भंगार ।।

चालत वहाण्या आयुष्य
वहाण केली ही चमडी ।
टाळ्या पिटून बघे अखेरी
फेकती कवडी अन दमडी ।।

मरणाशी तो लढून जिंके
जगण्यासाठी फिरे कटोरी ।
तुकडा तुकडा आयुष्य
कणाकणाने पुन्हा बटोरी ।।
=============
सारंग भणगे. (२३ डिसेंबर २००९)

मेरा नाम जोकर

हसत हसत घाव
सहन करत गेलो
जगण्याचे सारे अर्थ
गहन करत गेलो

जगून शेवटी मरायचे
कुणी म्हणते उरायचे
कितीही उरले तरी
कुणाला का ते पुरायचे?

म्हणून मी रडलोच नाही
कधी जीवनात अडलोच नाही
पडलो तसा खुपदा तरी
म्हणत राहिलो, "पडलोच नाही".

एकदाच फ़क्त आकाश
खुप भरून आलं होतं
त्यातलं पावसाचं बळ.
सारं सरून गेलं होतं.

तेव्हाच; फ़क्त तेव्हाच रडलो
कोरडे अश्रु वहात राहिले
पुरात पोहताना मला पाहून
लोक हसत पहात राहिले.

सारंग भणगे. (१५ नोव्हेंबर २००९)

'माये'ची चूल

चुलीत लाकडं घालुन
केवढं बोलत राहिलीस
सा-या शेंगाची
टरफ़लं सोलत राहिलीस

जात्यावर दळताना
गळताना पाहिले पीठ
तुझ्या नशिबी भाजीला
कधीच नव्हते मीठ

लहान उखळीत मुसळ
नुसतं कांडत रहायचं
तुझं कुंकू भाळाशी
नुसतं भांडत रहायचं

तुळशीला घातलं पाणी
तुळस वाढलीच नाही
बाभळीच्या माजानं कळ
कधी काढलीच नाही

सारवून तुझे हात
किती भरून यायचे
वळांचे दुखणे कसे
आपसूक विरून जायचे

गोधडी शिवताना
दाभणाचं लागलं टोक
लपेटुन मायेत घेताना
दिसली होती खोक

आडाचं पाणी शेंदून
पाठ मोडून गेली
तळाशी ओळख तुझी
शेवटी जोडून गेली

एवढ्यातच एक तुळई
अचानकच तुटली
थंड विझलेली
चूल.......अखेर फ़ुटली.

सारंग भणगे. (१५ नोव्हेंबर २००९)

भार

ओढीत नांगराला ओकीत रक्त आहे,
तो फाटका भिकारी शेतात राबताहे.

घामात देव आहे मानून देवभोळा,
फोडीत ढेकळाला काळीज फाडताहे.

ते फाळ नांगराचे गेले झिजून वेडे,
आभाळ दीनवाणे दैन्यास पाहताहे.

गेली पिचून हाडे गेले पडून वाडे,
टाचून कापडाला टोचीत भाग्य आहे.

पोटात भूक वाढे खात्यात कर्ज वाढे,
दु:खास मुक्तहस्ते दुर्दैव वाटताहे.

पाने सुकून गेली फांदीस भार नाही,
त्या वाळक्या कुडीचा थोडाच भार आहे?

सारंग भणगे. (१२ नोव्हेंबर २००९)

आठवण...

आठवणींची मला
झाली आठवण
डोळ्यांनी केली
अश्रुंची पाठवण

सखे तुझी आठवण
कि नुसतेच वण
खरे सांगायचे तर
नुसतीच वणवण

कितीही भटकून
मनाशी फटकून
पुन्हा परतायचे
मनातच हटकून

आता आठवणी
अटूनच गेल्या
ओल्या रूमालात
भिजूनच गेल्या

तरीसुद्धा मी
त्यांनाच आठवतो
त्या विसरल्या तरी
मनात साठवतो

एकदाच यावी फक्त
त्यांनाही आठवण
कुणीतरी काढतो
त्यांचीही आठवण...

सारंग भणगे. (१० नोव्हेंबर २००९)

ईंद्रधनुषी मन माझे झनक झनक थरकते.

आकाशातुन घनमेघांचे अभ्र जसे सरकते,
ईंद्रधनुषी मन माझे झनक झनक थरकते.

लाजुनी धरती आनंदाने
कणाकणातुनी उमलते,
लतावेलींचे मंडप आणि
सलील वाहे विमल ते.
सरितेचेही काळीज हळवे घनथेंबांनी थिरकते,
ईंद्रधनुषी मन माझे झनक झनक थरकते.

डोंगर निळे रंग बदलुनी
हिरवे हिरवे आले खुलुनी,
पक्षिदार ती झाडे अवघी
पर्णभराने आली फुलुनी.
सृष्टी सारी वैभवोत्फुल्लीत अभिमानाने गुरकते,
ईंद्रधनुषी मन माझे झनक झनक थरकते.

निबीड अरण्ये गर्द जाहली
नदीनाल्यांची उरे वाहिली,
सागर उसळुन येई बापडा,
वसुधा चिंब चिंब नाहिली.
काम अपुले तडितादेवी निमिषातच उरकते,
ईंद्रधनुषी मन माझे झनक झनक थरकते.

सारंग भणगे. (१० नोव्हेंबर २००९)

शपथविधी

रोज ऊठते दंगल आणि पेटती अवघे रान;
थोबाडावर थुंकले आहे लोकशाहीचे पान.

रयेस लुटती बांडगुळ ते रक्षक जनतेचे;
मिळुनी खाती लाच-लचके दास सधनतेचे.

दारिद्र्याच्या श्रीमंतीने विकास बनतो आहे;
जातपातीचा विखार जहरी जनात भिनतो आहे.

वर्षाचे ते मांस-गोळे भीका मागताती;
खुलण्याआधी कळ्या कोवळ्या देह विकताती.

किडेमकोडे अवघी जनता देश कचराकुंडी;
लोकशाहीच्या थडग्यामध्ये भ्रष्टतेची अंडी.

शपथविधी अता जहाला झाले सारे मंत्री;
स्वातंत्र्याच्या बखरीमध्ये अराजकतेची जंत्री.

सारंग भणगे. (९ नोव्हेंबर २००९)

सखे कविता नको सोडूस

_________________
नाती नाळेची नको तोडूस
सखे कविता नको सोडूस
काळजात रेघा नको ओढूस
सखे कविता नको सोडूस

पोटचा पोर; दाव्याचं ढोर
कधी कुणी सोडतं का?
कुंकवाचा गोल; मायेचा बोल
कधी कुणी मोडतं का?

घरची चुल नको मोडूस
सखे कविता नको सोडूस

चोचीतला चारा; ग्रीष्मातला वारा
कधी कुणी सोडतं काय?
गुळातली गोडी; पाण्यातून होडी
कधी कुणी काढतं का?

मेघातलं पाणी नको काढूस
सखे कविता नको सोडूस.
======================
सारंग भणगे. (1 सप्टेंबर 2009)

पाहूनं वादळ सुटलंय सुसाट.

----------------------
हिरव्याकच्च देठाची पोरगी अफ़ाट,
पाहूनं वादळ सुटलंय सुसाट.

गुलाब गो-या रंगानं;
काकडीच्या अन अंगानं,
येई अशी जशी येई पहाट,
पाहूनं वादळ सुटलंय सुसाट.

गुलमोहराच्या मोहरानं;
आंब्याच्या अन बहरानं,
शिडात वारं भरलंय पिसाट,
पाहूनं वादळ सुटलंय सुसाट.

सजीव मूर्ती कोरीव;
घाटदार वळणे घोटीव,
बेभान बेफ़ाम उत्तान लाट,
पाहूनं वादळ सुटलंय सुसाट.
==========================
सारंग भणगे. (२२/०८/२००९)

ईथे ओशाळला म्रुत्यु (२) - तात तुमची कुशी मिळावी...

-----------------
हाय हा मी झालो अंध
नुस्ता रक्त-लक्तराचा गंध

ठसठसती या ठायी ठायी
जाळ जखमांची लाही लाही

कोंडुनी या बंदीगृहात
ही गिधाडे वाट पहात

मारून चोची तोडी लचके
श्वास मोजके आणि आचके

भ्याड श्वापदे अशी लुचती
हाडेकाडे सडून पिचती

नसानसांना गेली छिद्रे
सुमुख झाले वेडेविद्रे

बद्ध हाती-पायी बेड्या
फ़ोक फ़टके फ़ोडी नाड्या

अवयव ते सारे सुजले
रक्त-व्रणांनी शरीर सजले

देह पिंजला वेदनांनी
धीर खचला यातनांनी

मांडीची ती उशी मिळावी
तात तुमची कुशी मिळावी...
तात तुमची कुशी मिळावी...
======================
सारंग भणगे. (२२ औगस्ट २००९)

जीवंत मरण..

-------------------------

रस्त्यावरचा कर्कश्श हॉर्न

कर्णबधिर करतानाच...

तुझ्यामागे फ़िरताना,

किती जणांचे कान बधिर केले..ते स्मरले,

आणि तो कर्णबधिर ध्वनि

तुला कर्णमधुर वाटायचा,

आणि तो ऐकण्यासाठी तु अधिर असायचीस,

असं; तुझ्या लडिवाळ लाघवी शब्दात..

तु सांगितल्याचं आठवलं.

त्या धुरात माखलेल्या चौकात..

तुझ्या बरोबर खाल्लेल्या पाणीपुरीचा स्वाद,

जीभेच्या सा-या संवेदनांना जागवीत,

तुझ्या स्वादिष्ट स्मृतींना संजीवन करून गेला,

अन् त्या स्मृतींच्या आस्वादात न्हाऊन निघालेल्या मनातुन,

एक घामाचा ओघळ..

तापलेल्या कानशीलाच्या मागुन निथळुन गेला.

आणि..

कुणीतरी..

कानशीलात वाजवावे..

असा एक कर्णकर्कश्श आवाज..

शेवटचाच..

काळजावर धुरकट ओरखडा ओढत..

डोळ्यातील आसवांच्या पिशवीला,

एक पाशवी टाचणी टोचत..

निघुन गेला...

तुझ्याबरोबर..

आणि तुझ्याबरोबरच्या त्या आठवणीं बरोबरच..

त्या जीवघेण्या अपघाताच्या..

स्मृतींना जीवंत करीत..

तुझा जीव एकदाच घेऊन गेला..

मला मागे जीवंत सोडुन..

रोजच माझा जीव घेण्यासाठी,

त्या जीवघेण्या..

आठवणींबरोबर जगण्यासाठी..

रोज एक..

जीवंत मरण..
=================

सारंग भणगे. (16 ऑगस्ट 2009)

भारत

-------------------------------------------
काही काळापुर्वी भारत या विषयावर झालेले विचारमंथन -
-------------------------------------------

"भारत माझा देश आहे. सारे भारतीय माझे बांधव आहेत. माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे...."

हे सांगण्यासाठी प्रतिज्ञा घ्यायला लागते तो माझा 'भारत देश' म्हणजे काय? वर्षभर मन मानेल तसं वागल्यावर तोंडी लावायला असलेल्या लोणच्यासारखं १५ ऑगस्टला सा-या भारतीयांची मनं अशी उचंबळुन कशी येतात? 'आपल्या देशात...' या वाक्यागणिक स्वत:च्याच देशाचे उट्टे पदोपदी काढणारे, भारत-पाकिस्तान मैचच्या वेळी डोळ्यांच्या दुर्बिणी करून टी. व्ही. कसे काय पाहतात? बैलपोळयालाही पुरणपोळी करून खाणारे आपले भारतीय १५ ऑगस्टला साधे शिकरणही करीत नाहीत. अशांच्या मनात राष्ट्रीयत्वाची ज्योत कशी काय असते? ब्राह्मण-मराठा,श्रेष्ठ-कनिष्ठ अशा अनेक भेदांच्या भिंतींनी भेगाळलेला याच राष्ट्रातील हा समाज तिरंग्याच्याखाली मात्र न फ़ुटणा-या पाण्यासारखा एकत्र येतात, ही जादू कसली? या सा-याच्या मागे असणा-या राष्ट्रप्रेम, राष्ट्रभावना, राष्ट्रीयत्व अशा भावनांचा अमूर्त प्रेरणास्त्रोत कुठला? ती अदृश्य स्फ़ुर्तीगंगा कुठली?

राष्ट्र नावाची संकल्पना कुठल्यातरी प्रगल्भ मनाच्या अत्युत्कट अवस्थेमध्ये झालेला उदात्त भावनाविष्कार असावा. राष्ट्र ही एक संकल्पनाच असू शकते.

राष्ट्र किंवा देश म्हटल्यावर भौगोलिक प्रादेशिक निष्ठा कदाचित असू शकतील. परंतु जर राष्ट्र म्हणजे केवळ एक विशिष्ट भूभागच असेल तर आपल्या भूभागाशी जोडलेला, जिंकलेला नवा भूभाग हा कदाचित राष्ट्र म्हणता येणार नाही, किंवा मग त्याला वाढलेले राष्ट्र असे म्हणावे लागेल.

राष्ट्र म्हणजे नावाशी निष्ठा असेल तर ती एकाच नावाशी असू शकते. भारत, इंडिया, हिंदुस्थान अशा विविध नावांशी असलेली निष्ठा त्या नावाच्या मागे असलेल्या राष्ट्र नावाच्या भावनिक व मानसिक संकल्पनेशी निगडित असते. राष्ट्र म्हणजे एखादा आकार, भूभाग, त्या भूभागावर उभी राहिलेली सभ्यता व संस्कृती, त्या भूभागाचे नाव अशा सा-या गोष्टी असू शकणार नाही. कदाचित या सा-याच्या समन्वयातूनच राष्ट्र या संकल्पनेचा उदय होत असेल. परंतु या सर्व घटकांचा राष्ट्र कल्पनेची बांधिलकी नसतेच.

राष्ट्र म्हणजे मुख्यत: एक विशिष्ट भूभाग असेच मानले जाते. परंतु राष्ट्र या संकल्पनेचे त्या राष्ट्राचा भूभाग हे केवळ एक मूर्त व पार्थिव स्वरूप आहे. मूलत: राष्ट्र संकल्पनेचा मनाशी निगडित असलेला हिस्सा अधिक महत्वपूर्ण व वर्चस्वपूर्ण आहे.

राष्ट्र हे एक तत्व आहे. ते मानवी अभिव्यक्तीच्या पलिकडे असते. मनावर कोरल्या गेलेल्या राष्ट्रीयत्वाच्या भावना पुसणे हे कदाचितच शक्य असते. परंतु राष्ट्र नावाची संकल्पना पुसणे मात्र शक्य नाही.

प्रत्येकाला या उघड्या निळ्या आकाशाच्या छताखाली राहण्यासाटी घराचं छप्पर हवं असतं. प्रत्येकाला निळ्या विभोर आकाशात उडण्याची ईच्छा असते, माणसाची मुक्ततेची कल्पना अशीच असते. पण तरीही घराच्या छपराखालची बंधनयुक्ततेची ऊबही माणसाला हवीच असते.

राष्ट्र असेच आहे. विश्व निळ्या आकाशासारखे व्यापक आहे तर राष्ट्र हे घरासारखे आहे. राष्ट्र नसलेला, राष्ट्रीयता नसलेला माणूस बेघर भिका-यासारखाच असतो. कुठल्याही राष्ट्रात सुखाने राहणारा माणूस आपल्या मनातल्या राष्ट्राशी मात्र निष्ठा सांगतो. राष्ट्राचा संबंध केवळ भौगोलिकतेशी नसून मानसिकतेशी असतो.

सर्व धर्मशास्त्रांप्रमाणे ईश्वर हा निर्गुण व निराकार आहे. ईश्वराला आकार नाही, रूप; रस; गंधादि विकारही नाहीत, आणि म्हणूनच तो अव्यक्त आहे. पण अशा निर्गुण, निराकार अव्यक्ताला व्यक्तित्व किंवा व्यक्त स्वरूप घेण्याची स्फ़ूर्ती होते तेव्हा "एकोSहं बहुस्याम्' या संकल्पातुन तो मूर्त रूप धारण करतो.

त्याचप्रमाणे मनातील राष्ट्राची संकल्पना स्वरूपतः मूर्त होण्यासाठी त्याला भौगोलिक आकार, लोक, व्यक्ती, संकृती, ईतिहास, राज्यतंत्र, घटना, संविधान, राज्यपद्धती या सर्व गोष्टींची आवश्यकता भासते.

'छोटा चेतन'ला रंग, रूप, रस, आकार नव्हता, पण अस्तित्व होते. तरिही, जगात वावरण्यासाठी या सा-याची जरूर होतीच. अन्यथा जगाने त्याचे अस्तित्वच मान्य केले नसते.

तसेच माझे राष्ट्र हिंदुस्थान हे सांगताना, तो कुठे आहे हे सांगणे बंधनकारक आहे. "हिंदुस्थान हम दिल में लिये घुमते है" हे वाक्य कदाचित सिनेमात चालु शकेल, पण मनातला तो हिंदुस्थान कुठे आगे हे सांगण्यासाठी हिमाचलाच्या मुकुटाने शोभायमान, अंगावर गंगा-यमुना-ब्रह्मपुत्रेचे अलंकार घातलेला, हिरव्या वनश्रीची वस्त्रे परिधान केलेला आणि तीन सागरांच्या अद्वितीय संगमावर 'भूमातेच्या चरणतलांचे' पादक्षालन करत असलेला ऊत्तम, ऊदात्त, पवित्र आणि स्वतंत्र असा भूमीलेखच असला पाहिजे.

====================================
सारंग भणगे. (१५ औगस्ट २०००)

ईश्काची गझल

वृत्तः आनंदकंद (गागालगा लगागा)

गुंतून मी पडावे की सोडवून घ्यावे
खड्गास या दुधारी सांगा कसे धरावे

गोडीत त्या गुलाबी गंधात धुंद झालो
बंदीस्त पद्मकोशी सांगा कसे सुटावे

पेल्यात वीख होते ओठात प्यास होती
ओठास तोषवावे व्याकूळ की मरावे

गोठून पार गेलो पाशात प्रेयसीच्या
आगीत लोळताना का गारठून जावे

जाऊ कसा फ़ुलांच्या अलवार बाहुपाशी
काट्यात सोलताना सांगा कसे हसावे

केली अखेर गल्ती ईश्कात गुंतण्याची
गुंतून पुष्पकोशी सारंग-दंग व्हावे
==========================
सारंग भणगे. (10 ऑगस्ट 2009)

कल्पीच्या गझलवरून

(वृत्त आनंदकंद - गागालगा लगागा गागालगा लगागा)

हास्यात गोड तुझ्या कळ्या फ़ुलून येती
सुस्नात कुंतलाच्या डोई डुलून येती

ता-यात चांद वेडा एकाकि तो दिवाणा,
पाहून तारका त्या त्याला भुलून येती.

बोलावितो कुणाला वारा उदासवाणा,
कळ्या फ़ुलात वेली थोड्या झुलून येती

गाताच काव्य होते व्याकूळ सांज जेथे,
त्या श्यामला सखीला आसू खुलून येती.

पाण्यास काय त्याचे काठांस दुःख झाले,
आटून नीर जाता भेटी जुळून येती.
=============================
सारंग भणगे. (8 ऑगस्ट 2009)

मित्रहो नियमानुसार गझल लिहायचा प्रयत्न केला आहे. काही ओळी उत्स्फ़ुर्त आहेत, काही जुळवल्या आहेत. एक प्रयत्न आहे.

कदाचित तंत्रात बसते आहे, मंत्रात कितपत बसते आहे ते तुम्ही ठरवा.

आपल्या सुचनांचे स्वागत आहे!

काजळले दिवे

___________
ओसरीत दिवा
कण्हत राहिला
दु:खाचे गाणे
म्हणत राहिला

घराच्या नसात
ठसठसतो प्रकाश
भिंतीवर सावल्या
भेसुर भकास

छताशी झोंबतात
आठवांचे पिंजरे
घुशींच्या खिंडारात
हिंडतात मांजरे

तुटक्या पाय-यांचे
खचलेले सोपान
वंशावळीतुन
फ़ाटलेले पान

डोळ्यात फ़ुटलेला
अश्रुंचा घुळणा
कणकीचा दिवा
रिकामा पाळणा
===========
सारंग भणगे. (३१ जुलै २००९)

विद्युल्लतेची आरती

------------------------------------

जयदेवी जयदेवी जय तडितादेवी ।
मेघ-स्फ़ुल्लिंगातुनि जन्मासी येई ॥
प्रकटूनी निमिषार्धे जरी लुप्त होई ।
रूद्राच्या नेत्रासम प्रदीप्त होई ॥१॥


गगनाच्या गर्भातूनी गर्वाने गर्जे ।
सृष्टीच्या सृजनाचे श्रृंगार सजे ॥
वाजे वाजे ढग-पखवाज वाजे ।
भाजे भाजे भानुमती वीज भाजे ॥२॥


कुणी विद्युल्लता कुणी म्हणे वीज ।
मेघधारांचे धारियले बीज ॥
कडकडता व्योमी हो ऐसा आवाज ।
प्रणवाचे हुंकार भरी कुणी द्वीज ॥३॥

------------------------------------
सारंग भणगे. २२ डिसेंबर २००८.
------------------------------------

तळे

उंच सुंदर डोंगर होते
तळास त्यांच्या तळे होते
आभाळाच्या प्रतिबिंबाने
पाणी तळ्याचे निळे होते

सभोवताली झाडे हिरवी
रंगीत पक्षी नभात मिरवी
गालांवरती अवखळ वारा
हात, तळ्याच्या अलगद फ़िरवी

उठे शिरशिरी जळावरती
गोड लहरी तळ्यावरती
हसू उमलते ओठांमध्ये
भान उरे ना ताळ्यावरती

मऊ लव्हाळी हळवी काठी
पानफ़ुलांची सुरम्य दाटी
प्रतिबिंबातुन तळे घेते
आकाशाशी गाठीभेटी

नभी अचानक मेघ जमले
गगन मंदिरी म्रुदंग घुमले
तळ्यामधल्या जळासंगे
जळथेंबांचे नाते जमले

तळ्यात काही जळचर होते
दर्शन त्यांचे पळभर होते
नितळ निळ्या पाण्यावरती
स्फ़टिक शुभ्र ते दहिवर होते

कमळफ़ुलांची पुष्करिणी
तळ्यात फ़ुलली कुमुदिनी
मोहक रमणी रूपवती
जणू पाहे निळ्या दर्पणी

नभी अवतरे शशांक रात्री
हळुच ऊतरे निलजलपात्री
अंग झाडता गळे चांदणे
तळे शहारे पुलकित गात्री

नि:शब्द रात्रीच्या ऊत्तर प्रहरी
ऊभा पाहुनि ध्यानस्थ गिरी
वरती ऊठती चंचल लहरी
निश्चल होते तळे अंतरी

निश्चल होते तळे अंतरी
========================
सारंग भणगे. (जुलै २००९)

एकदा पुन्हा मला लहान व्हायचंय

------------------------
सोडले मागे कितीतरी, किती घ्यायचे राहिले,
पुढे पुढे जाताजाता, मागे कधिच ना पाहिले.

भूतकाळी बालपणीच्या एकदा गहाण रहायचय,
एकदा तरी पुन्हा मला खरंच लहान व्हायचय.

मागे राहिले बाल्य हिरवे नि गुलाबी तारूण्यही,
निष्ठुर कोरड्या जगरहाटी प्रेम विरले कारूण्यही.

सारे झिजावे मजसाठी अशी सहाण व्हायचंय,
एकदा तरी पुन्हा मला खरंच लहान व्हायचय.

शौक उनाड शिवाराचे; अल्लड पाणी विहीरीचे,
आंबटचिंबट चिंच-आवळे आणि कच्च्या कैरीचे.

दमून गेल्या मैदानाची मला तहान व्हायचय,
एकदा तरी पुन्हा मला खरंच लहान व्हायचय.

आजीआबांच्या गोष्टींची मजाच असते न्यारी,
आईबाबांच्या ओरड्याची सजाच असते प्यारी.

खेळुन खेळुन तुटलेली मला वहाण व्हायचय,
एकदा तरी पुन्हा मला खरंच लहान व्हायचय.

जत्रेमधला चिकटमेवा चन्यामन्या आंबट बोरं,
फ़ाटक्या रबरी चेंडु मागे धावतात सारी पोरं.

तासापुरतंच खोटं खोटं मला शहाणं व्हायचय,
एकदा तरी पुन्हा मला खरंच लहान व्हायचय.

करता जर आली मला ग्रह नक्षत्रांची हेराफ़ेरी,
काळाच्या या चक्राला फ़िरवता आले जराजरी,

तेवढ्यापुरतं तरी मला थोडसच महान व्हायचय,
खरं सांगतो एकदा पुन्हा मला लहान व्हायचय.
=================================
सारंग भणगे. (15-16 जुलै 2009)

मनाच्या फ़ोडणीच्या कविता

मळभ दाटले आकाशात
चिंब देह धरतीचा
तळ्यात बुडाला चंद्र हा
मार्ग धुंडाळी परतीचा.

निळीसृष्टी भेदरली
पिसे झाले क्षितीजही
मान वाकूनि झाड हे
आत्म्यात शोधते वीजही.

अज्ञाताच्या वाटेवर
निर्गुण सावली सरकते
पहाटको-या सुर्यस्तनात
किरणक्षीर पाझरते.

देह झाडाचा सुरकुतला
हात पसरूनी अस्ताव्यस्त
मागे क्रूर उन्हास
हिरवाईचा वरदहस्त.

मऊ रेतीचा पाऊलास
असा हळवा स्पर्श
कुणी हळुवार जशी
फ़िरवावी मोरपीसं.

भिजल्या रात्रीत
थिजले मौन माझे
शब्द रातकिड्याहून
ठरले गौण माझे.

बिनधास्त कोकिळा ही
स्वरसाज आळविते
मल्हार छेडता मी
पिंगळ्यास बोलाविते.
===============
सारंग भणगे. (केव्हातरी...कुठेतरी)

अभिसार

घेशील देह हा कवळुन बाहुपाशी
घेशील कुंतलांना माझ्या तुझ्या उशाशी
गात्रात मारव्याचे सूर जैसे उठावे
गाण्यात प्रणयवेड्या तु मलाच आळविशी

गोकुळ यौवनाचे भरून तुडुंब वाहे
तु मत्स्य प्रणयाचा तळ्यात डुंबताहे

बुडून जा सख्या रे ने मजलाही बुडाशी
प्रणयसिंधु पोहताना पीळदार हो खलाशी (१)

प्रत्येक पाकळीला तु चुंबुन चिंब घ्यावे
अगणित पाकळ्यांची मी रे कळीच व्हावे

रसात रे विलासी रमलास मधुकोशी
माधुर्य चाखताना रचल्या प्रणयराशी (२)

भरले कणीस रूपाचे शीवार अनावर झाले
ते पाहुनी उपाशी जोरात जनावर आले

मधुचंद्र जोंधळ्याचा चाले चांदण्याशी,
अभिसार पाखरांचा हो बुजगावण्याशी (३)
==================================
सारंग भणगे. (जुन २००९)

इंजिनिअर?

नामकाकांच्या 'अभागी' वरून घडलेला हा अपघात...


इंजिनदादा इंजिनदादा धाव धाव धाव
पडतील तुला नाही तर घाव घाव घाव

पाहु नको थोडे ही ईकडेतिकडे तिकडेईकडे
धडपडती लोकही जिकडेतिकडे जिकडेतिकडे

धुर काढ अगदि भरपूर भकाभक भकाभक
ऊर फ़ाटू दे धावत रहा धकाधक धकाधक

कुठे फ़ाटक्या आकाशी बघु नको बघु नको
सारे म्हणती माणसा रे जगु नको जगु नको
===============================
सारंग भणगे. (28 जुन 2009)

एक पाखरू उडालं - हर्षदा विनया

आपल्या समुहावरचं एक अतिशय मनस्वी पाखरू भरारी घेत आहे, आणि कदाचित ते पाखरू आता पुढे काही काळ या आपल्या समुहावर किलबिलाट करायला फ़ारसं भेटणार नाही. त्या पाखराला उडण्यापुर्वी लिहावा वाटलेला एक काव्य-संदेश.

त्या पाखराचं नाव आहे - हर्षदा विनया.

हर्षदा तीच्या शिक्षणानिमित्त बाहेरगावी जात आहे आणि त्यामुळे ती कदाचित आपल्या समुहावर फ़ारशी भेटणार नाही. जे हर्षदाला ओळखतात त्यांना हर्षदा जाणं म्हणजे काय हे निश्चित समजेल.

सर्वात मुख्य म्हणजे हर्षदा कुठल्याही लौकिक आणि सामान्य अर्थाने उच्चशिक्षणासाठी चाललेली नाही, तर अंतरात सामाजिक जाणीवा ठेऊन सामाजिक कार्यासंबंधातील शिक्षण घेण्यासाठी चालली आहे. हे एका अर्थाने अलौकिक आणि असामान्यही आहे.

तीच्यासाठी लिहीलेला हा निरोप, आपल्या सर्वांतर्फ़े.
-------------------------------------------------------------


एक पाखरू उडालं,
त्याला आभाळं ठेंगणं,
त्याच्या कवेत माईना,
सारं विशालं गगनं.

एक पाखरू उडालं,
त्याला आस दिगंताची,
त्याच्या पंखामदि बळं,
धरी कास अनंताची.

एक पाखरू उडालं,
त्याचं आभाळं वेगळं,
भुईच्या मातीमदि,
त्याला घावलं आभाळं.

एक पाखरू उडालं,
संगे ध्येयाचं पाथेय,
अंधाराच्या वाटातुन,
घेण्या सुर्याचा प्रत्यय.
===================
सारंग भणगे. (२० जुन २००९)

बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.

ये झुकुन अवघ्राण घे
दे मला तु रसदान दे
कृष्णवर्ण तु दाटला
धन्यतेचे स्तनपान दे

बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.

वैशाख शाखा सुकली रे
नभा विशाखा मुकली रे
शोधत गेली खोल मुळे
मातीत ओल चुकली रे

बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.

अधीर झाला जीव पीसा
ओढ लागली मय़ुरपीसा
तृष्णा पोचली तारसप्तका
सा रे ग म प ध नि सा

बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.

तृषार्त चातक जळून गेले
जीर्ण पानही गळून गेले
ओठामधल्या ओलाव्याला
ओज उन्हाचे पिळून गेले

बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.

कृपावंत हो सरसरून ये
मेघफ़ळांनी रसरसून ये
अनंत हस्तांच्या वर्षेने
बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.

बरस रे मेघा बरसून ये...बरसून ये.
==========================
सारंग भणगे. (21 जुन 2009)

कुसुमाग्रजांस...........सादर; सविनय

तो काव्यज्योती उजळून गेला,
अन शब्दमोती उधळून गेला,
अशी काव्यरत्ने जन्मा न येती
तो काव्यसिंधु घुसळुन गेला.

कुठे लखखावी तडिता नभात,
कुठे अंकुरावी कविता गर्भात,
कुठे शब्दवेणु गाई सुरात,
कुठे स्पंदने कवितेच्या ऊरात.

किती काव्यकुसुमे फ़ुलवून गेला,
तो काव्यसिंधु घुसळुन गेला.

कुठे शब्दक्रांती पेटे ज्वलंत,
कुठे गाती गंधर्व गगनी अनंत,
कुठे काव्यविहगे उडती दिगंत,
कुठे शब्दसुषुप्त होई जीवंत.

तो काव्यरसिकांस रिझवून गेला,
तो काव्यसिंधु घुसळुन गेला.
=======================
सारंग भणगे. (एप्रिल २००९)

कवितेला....

दु:ख माझे आज मागे दाद माझ्या कवितेला
काय पान्हा न च फ़ुटावा पाहुनि मज कवितेला?

वाहतो मी भार दु:खे दु:ख त्याचे नसे परी
वेदनेने सांग माझ्या अश्रु न फ़ुटावा कवितेला?

फ़ाटलो मी अंतरी जरी अन दाटलो त्या दिगंतरी
फ़ाटताना अन दाटताना दाटूच नये का कवितेला?

ऐकताना दु:ख माझे वेदनाही गहिवरल्या
काय किंचित दु:ख साधे वाटू नये पण कवितेला?

मी तीचा दास झालो उदास होतो प्रत्येक वेळी
आता तरी ऊर माझा कळूच नये का कवितेला?

किती कोसले तीला जरी मी तीच होती संगतीला
संगीताच्या सांगतेला घेऊन जाईन मी कवितेला.
=====================================
सारंग भणगे (३ मे २००९)

सूर उमटले ओठांवरती

(गाल लललगा गागाललगा)

सूर उमटले ओठांवरती
ताल थिरकले बोटांवरती
नाद निसटला रानामधुनी
शीळ घुमतसे वाटांवरती

सूर उमटले ओठांवरती
लाट उठतसे लाटांवरती
नाव भिरभिरे पाण्यावरती
गीत सुटतसे बोटीवरती

सूर उमटले ओठांवरती
फ़ूल उमलले देठांवरती
वेल बिलगते झाडांभवती
रान बहरते बेटांवरती

सूर उमटले ओठांवरती
नीर खळखळे घाटांवरती
वात विहरतो शेतामधुनी
शेत हुळहुळे काठांवरती

सूर उमटले ओठांवरती
स्पंद परतले घंटांवरती
ओम अक्षर मंत्र आरती
शांत विलसते कंठावरती
=================
सारंग भणगे. (9 जुन 2009)

प्रथा

दुःखानं भरलेला मळवट घेऊन

ती श्वेतवस्त्रधारा निघालीये...

त्या श्रृंगारलेल्या कलेवराशी,

मृत्युचा समागम करायला...


चपापलेला वारा निस्तःब्ध

तीच्या पदराला स्पर्श होऊ नये म्हणून,

आभाळही रडू कोसळण्याच्या

उंबरठ्यावर तिष्ठत,

अन् मृत्युची निर्लज्ज गिधाडं

क्षितीजावर उभी; आशाळभूतपणे..

मृत्युच्या नोंदवहीत...आणखि एका..

जीवंत मृत्युची नोंद करायला.


आता त्या निर्गुण निर्जीव लाकडांवर,

एक शरीराचा ओंडका...

आणि

प्रथेच्या ज्वाळांची वासना भागवण्यासाठी...

तितिक्षेची अग्निपरीक्षा द्यायला सिद्ध असलेली...

सती!


मानवाSSSS

अशा अमानवी प्रथा निर्मिताना

तुला कारूण्याचा

एकही टाहो न फ़ुटावा?
==================
सारंग भणगे. (27 मे 2009)

जाग अनावर होतीये

शब्दाशब्दांची नक्षत्र
कविता; निशानभात कोरतीये,

आणि डोळ्यावर झापडणा-या
झोपेचं सावट झुगारून,

मित्रांनो,
'जाग अनावर होतीये'
=========================
सारंग भणगे. (19 मे 2009)
--------------------------

गडद काळ्या तमाचीही

तमा न करता;

फ़टफ़टणारी उषा...

तांबड्या क्षितीजाच्या गर्भाला ढुशा देतीये,

पहाटवा-यात गुंगलेल्या झोपेच्या शांत डोळ्य़ात...

उगवत्या प्रभेची...

'जाग अनावर होतीये'

===========================
सारंग भणगे (19 मे 2009)
---------------------------

त्या किशोर लोभस...

अस्तित्वाच्या मोरपिसानं

बाला; काळजाच्या रूपेरी वाळूत...

प्रणयचित्र रेखाटतीये..

अन् नुसत्या दिसण्यानं स्पंदनांच्या संवेदनांना...

'जाग अनावर होतीये'
=====================
सारंग भणगे (19 मे 2009)
---------------------

रस्त्याकडेच्या लाचार लुत भरलेल्या जगण्याला,

अस्तित्वाच्या लोपलेल्या जाणीवांची...

जाणीव होतीये...

अन् भूकेच्या मुलभूत हकासाठी,

मूठ उभारण्याची मूक....

'जाग अनावर होतीये'
=========================
सारंग भणगे. (19 मे 2009)
--------------------------

दारिद्र्याचा अविरत संग्राम,

दुर्भाग्याची वैभवी गणितं..

आता कुठे मांडतीये..

अन् या जातक प्रश्नांची

असणारी उत्तरं मागण्याची..

'जाग अनावर होतीये'
=======================
सारंग भणगे. (19 मे 2009)
------------------------

धुक्याचं पांघरूण दूर सारून,

पहिल्या कोवळ्या पिवळ्या किरणानं पहाट;

हिरव्या कच्च पानाच्या कानात कुजबुजतीये,

अन् मंद वा-याच्या हलक्या स्पर्शानं...

चाळवलेल्या भरगच्च वनात...

'जाग अनावर होतीये'
==============================
सारंग भणगे. (22 मे 2009)
------------------------------

काळाच्या अविरत चक्रावर

निसर्गाच्या हातांची किमया...

मातीच्या भांड्याला...

रेखीव आकार देतीये,

अन् शैशवाच्या ऊत्तर प्रहरातुन

तारूण्याच्या पहाटेला........

'जाग अनावर होतीये'
====================
सारंग भणगे. (23 मे 2009)
------------------------

पंचमहाभुतांची त्रिगुणबद्ध..

शरीराची नश्वर कुडी

पंचतत्वात विलीन होतीये,

अन् चैतन्याला चिरंतन कैवल्यमुक्तीची,

'जाग अनावर होतीये'
=====================
सारंग भणगे. (31 मे 2009)
-------------------------

नितळ रात्रीच्या ऊत्तरप्रहरी,

निळ्या चांदण्याला बिलगुन..

निजलेली लाजरी मोगरी..

पहाटेच्या मंद समीराला..

मोहवतीये,

अन् ढोलीतल्या खोप्यात पहुडलेल्या..

भारद्वाजाच्या निद्राधीन डोळ्यात,

सुर्याच्या पहिल्या सालस किरणांची..

'जाग अनावर होतीये.'
=====================
सारंग भणगे. (21 जुन 2009)
------------------------

थिजलेल्या काळजावर

भितीचं सावट,

दहशतीच्या अंधारविश्वात

सलोख्याची सर्द ज्योत...

वारंवार थरथरतीये...

अन हिरवी-भगवी रंगभिन्नतेची संवेदना..

काळ्यापांढ-या डोळ्यात,

धुसर करणा-या..

रंगांधळेपणाची..

"जाग अनावर होतीये"
==================
सारंग भणगे. ७ जुलै २००९
--------------------

अल्लड हिरवाईच्या देठातुन फ़ुटून

अलगद उमलु पाहणा-या कळीला,

यौवनाची गुलाबी छटा खुणावतीये..

अन उत्फ़ुल्लित शरीरात उफ़ाळणा-या..

डौलदार सौष्ठवाला...

"जाग अनावर होतीये"
==================
सारंग भणगे. २१ जुन २००९
--------------------
सरीवर सरी झेलत
सरलेल्या जीवनाच्या सरीतुन
एकेक कवडी गळत
सरणाकडे सरकतीये,

अन जीवनाला मरणाची...
"जाग अनावर होतीये"
===========
सारंग भणगे. (२३ मार्च २०१०)

माणूस

टोचणा-या पावसाच्या सुयांनी झोडपलस,

कोळपून जाऊस्तोवर ग्रीष्माचे दाह दिलेस,

बोचणा-या थंडीत पानापानांना ओरबाडत राहिलास...

पण मी अजुन उभाय,

येणा-या - जाणा-याला सावली देत,

अन् सा-याच निर्वासितांना..

माझ्या खांद्या-फ़ांद्यांचा आसरा देत...


अन् म्हणे तुच चालवतोस सा-यांचा योगक्षेम!!


अरे तुलाही केव्हाच बसवलाय तुझ्याच भक्तांनी,

माझ्याच बुंध्याच्या सावलीला...




शेंदुर फ़ासून!!!
========================
सारंग भणगे. (18 मे 2009)

बेमुर्वत

तोडून टाकले मी उद्दाम पाश सारे
भोगू देत मजला हे अवकाश सारे
उरावरी कोसळावे नभांगण अवघे
पिऊन आज आलो आहे प्रकाश सारे

प्रत्येक भैरवीला मी साथ देत गेलो;
माझ्यावरीच आले माझे विनाश सारे

क्षितीज फ़ेकले सीमान्त आभाळासाठी
पंखास साद देती अवघे दिक्काश सारे

सोडून कौपीनाला झालो निर्वस्त्र जोगी
पसरून आज व्हावे पूर्ण निराकाश सारे
==================================
सारंग भणगे. (18 मे 2009)

ऋषी पराक्रमाची परिक्रमा

महाकोपिष्ट या दुर्वासाने नीरसिंधु प्राशिला,
परजुनि परशु भार्गावाने खलक्षात्र नाशिला

महातपस्वी वसिष्ठांनी कामधेनुही तोषविली,
प्रतिभाभास्कर वाल्मिकीने रामभुषणे भूषविली.

व्यासंगाने व्यासमुनीने अवघे विश्वचि उष्टविले,
नारायणनामे नारदाने निखिल चराचर तुष्टविले.

वीतरागी विश्वामित्रे विश्व पुनश्च निर्मियले,
आचार्यांनी सनातन या संस्कृतीस तारियले.
==================================
सारंग भणगे. (फ़ेब्रुवारी 2009)

डायरी

लिहील्या खुप कविता तरी कोरीच डायरी
स्पर्शून भावनास गेली आटून ओली डायरी

प्रत्येक तारखेची पाने सारखीच तरीही
सारख्याच तारखात गेली हरवून डायरी.

गेली भरून पाने दूरध्वनि किती लिहून
नाती कशी जुळावी अशी भरून डायरी.

चाळताना सहज मिळावे जीर्ण पिंपळपान
आणि मिळून यावी जणू जुनीच डायरी.

होत्या मनात तशाही सुकलेल्या आठवणी
प्रत्येक पान झाले स्मृतींची एक डायरी.

किती लिहावे शब्दांना मग येतो कंटाळा
भरून तरी उरे रिकामी हमखास ही डायरी.
============================
सारंग भणगे. (3 मे 2009)

पुन्हा एक वादळ...

माजलेले काहूर होते; अंधार होता चपापलेला,
ऊर रान-सावल्यांचा भयाणतेने धपापलेला.

मेघाळल्या नभी होता आक्रोश लुप्त चांदण्याचा,
वादळाचा छंद असतो शांततेशी भांडण्याचा.

फ़ुल-पाखरे बुजून गेली; निपचित पडली मऊ लव्हाळी,
भणाणलेल्या वा-याने अन् दणाणलेली अरण्यजाळी.

खोल दरीच्या कंदरातून सुसाट वारा झपाटलेला,
उंच गिरीच्या छाताडावर आदळणारा पिसाटलेला.

ते पहा फ़ुफ़ाट आले लोट विराट वादळाचे,
व्योम-अवसुधा सिंधु-सरिता कवळ केवळ वादळाचे.

धरा कापे थरथरा; जर्जर करण्या सृष्टी जंरा,
गिळून टाकण्या चराचरा; यमजबडा वाजे करकरा.

वावटळीच्या सपाट्याने सपाट झाले विशाल तरूवर,
धूळधाण ही अलोट झाली; जंगम झाले सारे स्थावर.

शंख दुंदुभि आनक शिंगे गर्जती सारी रणवाद्ये,
मृत्युॠचांचा उद्घोष घुमला या वादळ यज्ञामध्ये.

भेसूर उठले मत्त आसूर सुरा प्राशूनि बेधुंद,
बेसूर सुरावट वादळाची भैरव तांडव बेबंध.

गर्वीष्ठ भव्य प्रासादांचे उंच इमले कुलंथले,
संतापाने वादळाच्या विश्वचि अवघे मंथले.

ऐसे बरसे प्रपात अवनि गगनचि अवघे कोसळले,
आघाताने प्रचंड त्यांच्या दुर्गकडेही कोसळले.

घुसळलेल्या उदधिमध्ये ऊसळती उंच अजस्त्र लाटा,
भीषण थैमानाने पुसल्या युगायुगांच्या सुरम्य वाटा.

किती फ़ुटावे; शब्दचि थटले; थकले नाही आंतर वादळ,
स्वस्थतेला ध्वस्त करूनि व्यस्त पुन्हा वादळी दळ.
=========================================
सारंग भणगे. (2 मे 2009)

कृष्णवेडी

व्याकुळली एक राधा,
ऐक सांगते वेदना,
कृष्णविरहाची व्यथा,
ना कळे मधुसूदना.

गाई गोपाळात दंग,
कृष्ण कसला निःसंग.
मूक रडते मी वेडी,
तरी भावना अभंग.

त्याचे अवघे गोकुळ,
माझा केशव केवळ.
तो लीलेत निमग्न,
माझी वाढे तळमळ.

म्हणे पूर्ण अवतार,
करी जनाचा उद्धार,
असो निर्गुण निरिच्छ.
माझा भक्तीचा श्रृंगार.

मी त्यासी ओवाळते,
मनामध्ये आळविते.
भक्ती माझी अनाहत,
अव्यक्तासही चाळविते.

मी न झाले निर्मम,
मज हवा समागम,
भक्तीच्या विलासात,
होय मधुर संगम.

माझी वासना विशुद्ध,
मी बंदिनी अबद्ध,
मी मिलनोत्सुक मुक्ता,
अव्यक्त शब्दबद्ध.
===============
सारंग भणगे. (25 एप्रिल 2009)

उगाच एक कविता

कशासाठी स्वप्नांचे तु जाळलेस दिवे
अन् आकाशी स्वप्नखगांचे माळलेस थवे

मी गंध होतो दरवळत गं आसपास
अन्य फ़ुलांचे का गजरे तु माळलेस नवे

शय्येवरती तळमळताना एकांकि जळलीस तु
अन् पेटलेल्या श्रृंगारांना का जाळलेस सवे
==============================
सारंग भणगे (मार्च 2009)

देहात वासंतिक...दुपार पेटली

देहात वासंतिक
दुपार पेटली
मी रात्र थंड ही
मुकाट रेटली

तु तारू दूरसा
अथांग सागरी
येशील मिलना
कोरड्या किनारी?

मी खळाळती नदी
तु विरक्त वाटसरू
सलील वैभव हे
तुजवीण काय करू!

या तनुत दाटला
घनथेंब अमृताचा
घे तव यJअकुंडी
अर्घ्य या घृताचा

मी तेवते अभोगी
जळते सांद्र मंद्र
या अवस नभीचा
होशील काय चंद्र

ही सतार छेड ना
नि झंकार मारवा
या मैफ़लीत हो
सुरेल गारवा

मी विषण्ण अपर्णा
विरह - योगिनी
तु येशील कदा
जलमेघ होऊनी?

घंटेसम घणाणते
मी तुज आळविते
तु अलिप्त निश्चल
जरी गाभारा चाळविते
================
सारंग भणगे. (22 एप्रिल 2009)

रत्नाकर 2

तु थेंब,
आणि मी थेंबांचं असीम आकाश.
तु अंश,
आणि मी अनेक अंशांचं अवकाश.

तुझ्य अंतरंगाला सापडेल जेव्हा,
तुझ्यातल्या अथांग सागराचा,
हा असा अर्थ....तेव्हा

अनिश्चततेच्या वादळात
निश्चलतेचा अडग चिराग,
तेवत राहील, अविरत, चिरंतन.

वैफ़ल्याला सुगंध लाभेल,
साफ़ल्याच्या साक्षात्काराचा,
आणि निष्क्रियतेचा विखवृक्ष,
कोसळून फ़लित होईल,
चिरस्थिर ही वसुंधरा..

आणि गळून पडेल बिंदुंचे भान.
बदलतील प्रतलांचे अन्वयार्थ.
जुळेल सत्-चित्-आनंदमयी नाते,
बिंदुंच्या अतीत नेणा-या प्रतलावरील,
एका,

केंद्रबिंदुशी...

असा मी सिंधु..
-------------------------
सारंग भणगे. (22 एप्रिल 2009)

रत्नाकर

चिरागSSSS..........

(जांभळ्या आसमंतात कुठलासा अनाहत निनाद
आणि त्याचे घुमणारे पडसाद...धरतीवर...)

पार्थिवाच्या किना-याकडे धावणा-या
त्या अपार्थिव लाटांना..
भुललास!

मी खोल रे,
अनंताच्या असीम व्याप्तीएव्हढा!

त्या हलणा-या शारीर लाटांमध्ये
कसले शोधतोस,
वैराग्य!

थोडा आत ये,
अज्ञाताच्या निगूढ अंतरात
मि, रत्नाकर (झोपाळलेल्या आकाशाला चेतवणा-या धीरगंभीर आवाजात...),
स्थिरतेचे स्थितप्रज्ञ स्पंदन अनुभवण्यासाठी...
थोडा आत ये..
-------------------
सारंग भणगे. (20 एप्रिल 2009)

फ़ुटकळसे काही

खोदून संपलो केव्हाच मी जरी
का घालशी उगा टीकाव आजही

आता बुजलो सये ढीगा-यात मी
कशास चढविशी हे भराव आजही

खेळात रंगलो मी तुझ्याच संगती
कशास करिशी तरी सराव आजही

शिवून कावळे पिंडास गेले तरी
मला मोडण्याचे का ठराव आजही
=======================
सारंग भणगे (13 एप्रिल 2009)

फ़ुटकळसे काही

खोदून संपलो केव्हाच मी जरी
का घालशी उगा टीकाव आजही

आता बुजलो सये ढीगा-यात मी
कशास चढविशी हे भराव आजही

खेळात रंगलो मी तुझ्याच संगती
कशास करिशी तरी सराव आजही

शिवून कावळे पिंडास गेले तरी
मला मोडण्याचे का ठराव आजही
=======================
सारंग भणगे (13 एप्रिल 2009)

भेट

एकटं वाहून शेवटी
आभाळही थकतं
क्षितीजावर धरेला
हळूच जाऊन टेकतं

वेल बिलगते वृक्षा
फ़ुले अन् वेलीवर
सारंगांची गर्दी
फ़ुल आणि कळीवर

कळी खुलते हसते
रवीकराच्या पाशात
भुंगाही मस्त रमतो
कमळाच्या कोषात

कमळालाही पंकाची
साथ खचित असते
मंडूकाचे पाऊलही
पंकामध्येच फ़सते

मंडूकही रिझवू पाही
डराव डराव बेडकिला
वा-याची आस असते
सताड उघड्या खिडकीला

वारा तीच्या कांतीला
हळूच स्पर्शून जातो
मोहोरल्या कायेवर
रोमांच गीत गातो

रोमांचातून प्रियसखा
भेटीस खास येतो
दुनियेत सांगा दोस्तहो
कोण भेटीविन रहातो?
==============
सारंग भणगे. (16 मार्च 2009)

ईथे ओशाळला मृत्यु

सोललेला देह तुझा अग्निजाळ भासतो,
या खुदा! हा संभा, रक्तबंबाळ हासतो.

फ़ोडल्या डोळ्यातुनि रक्तपूर जरी वाहिले,
यातनांचे बेबंध तो लोळकल्लोळ सोसतो.

आसूड तुटे, तो न फ़ुटे, लक्तरांची आभूषणे,
ठायी ठायी वेदनांना तो घायाळ ठासतो.

फ़ाटल्या उरातल्या फ़ासळ्याही फ़ाटल्या,
फ़ोडताना जांघ तो टाच रक्ताळ घासतो.

बांग आली, हाय मी काय दावू खुदास मूँ,
पाक माझ्या आस्तिनात मी विटाळ पोसतो.
===============================
सारंग भणगे. (6 एप्रिल 2009)

झुंजुमुंजु वेळ

झुंजुमुंजु वेळ, पाखरांचे पालुपद,
तांबड्या रेघेवर तेजाचे ध्रुवपद.

किरणांची भूपाळी, वा-याचे संगीत,
पाण्यात निथळले प्रतिबिंब रंगीत.

सोनेरी कळसावर पिवळी बकुळी,
रानाच्या कुशीत हसते चाफ़ेकळी.

चरवीतल्या दुधाचा पांढरा फ़ेस,
रात्रीत जागून विसावली वेस.

पिलांच्या चोचीत न्याहारीचा चारा,
खोप्यात वहातो नदीवरचा वारा.

नदीवर तरंग अल्लड नाचतात,
वाळुच्या सलगीने कविता सुचतात.
========================
सारंग भणगे. (4 एप्रिल 2009)

भेट

डोंगरघाट जीथे रानवाटेला भेटतो,
तीथे....

शिणलेली दुपार संध्येला भेटते,
तेव्हा....

सुस्त पानास कोवळि किरणे भेटतात,
तशी....

काळजाला स्पंदने भेटावीत
म्हणून....

काळाच्या अदृश्य पटलावर...
माझ्या भाळी...
तुझ्या अस्तित्वाचा क्षण..
मला..

भेटेल का??
----------
सारंग भणगे. (20 मार्च 2009)

केव्हा तरी पहाटेच्या चालीवर

गाते उगाच गाणे विसरुन शब्द गेले
ओठात गीत अजूनि सुचवून शब्द गेले

कुठूनि उगाच झोंबे वा-यास लाज नाही
कुठूनि रंग कपोली खुलवून शब्द गेले

झाकू तरी कसे मी वयभार चांदण्याचे
पीयुषात माखलेले बिखरुन शब्द गेले

सरल्या मिठीत काही मधुमंद गंधराती
वक्षात स्पंदनांचे बिलगुन शब्द गेले
===========================
सारंग भणगे. (16 मार्च 2009)

भग्न अवशेष

उभे भग्न अवशेष
पाहतो भग्न डोळा
पाणथळ नयनात
ध्वस्ततेचा सोहळा

काळिज आक्रंदते
जुने दिस स्मरते
आभाळात हरवल्या
मेघांस ग शोधते

झाड पुन्हा बहरेल
स्वप्न वेडे नको पाहू
अवसेला चांदण्याचा
शोध घेत नको राहू

वाटा उजाड ओसाड
रान सारे करपले
उरलेल्या खुणांचे
मागही सारे संपले
============
सारंग भणगे. (14 मार्च 2009)

होळी

रंगाचे ऊत्सव तुमचे
रंगांची अन् होळी
आयुष्याच्या शिमग्याला
पोटात पेटते होळी

रंग रंगूनि रंगीत हो
रंगरांगडी होळी
रंगसंगतीच्या संगतीने
रंगीतसंगीत होळी

ईथे पेटला प्रकाश

उठे आरोळी रानात
ईथे पेटला प्रकाश
रस्त्यारस्त्यातून वाहे
असा जागला माणूस

झाली पहाट सभोती
दिशाकोन उजळले
तम पाळले अंतरी
सारेसारे पाजळले
सृष्टी न्हाऊन नवेली
झाला विकास विकास

भेद संपले अवघे
एक झाला देश सारा
घराघरावरी आहे
एक हासरा चेहरा
एक आनंद कल्लोळ
दुजा प्रेमाचा सुवास

आज आहे ओठीपोटी
घास रोटीचा तृप्तीचा
माती कसण्या बांधवा
बीज ज्ञानाचा भक्तीचा
नदीनाल्यातून वाहे
तृप्त पायस पायस
==============
सारंग भणगे. (11 मार्च 2009)

काव्य - नियम

नियमांनाही एक असतो बर का नियम
अन् असतो अपवादाला ही एक नियम

यमालाही नाही चुकला तोच हा नियम
नियमाने जो येतो तो मृत्यु हा नियम

सक्तीचे असतात बरे सारे हे खरे नियम
मुक्तीलाही कसा बरे असतो एक नियम

नियमित असे काही नाही असाही नियम
नियमांच्या नियमनाला असतातच नियम

पाळण्याचे असतात सारे मोडलेले नियम
पाळण्यातल्या तान्हुल्याला कसले नियम

नियमांना असतात पुन्हा किती पोटनियम
पोटासाठी अखेर असती केव्हढेतरी नियम

नियमांच्या नियंत्याला आहे का हो नियम?
यदा यदा हि धर्मस्य हा का त्याचा नियम?

जगन्नियंत्या लखलाभ तुला तुझे सर्व नियम
नियमाला मूळात नसतो मुळीच काही नियम
===============================
सारंग भणगे. (9 मार्च 2009)

एक हवा प्रियकर असा

एक हवा प्रियकर असा
प्रिय तो सर्वांस हवा
प्रीतीच्या पानावरी
रोज दंवाचा थेंब नवा

एक हवा प्रियकर असा
वादळातही उभा हवा
प्रीतनभातील जणू
अचळ शीतल चांदवा

एक हवा प्रियकर असा
ओथंबलेला सूर हवा
गात असता मी विराणी
आळवील जो मारवा

एक हवा प्रियकर असा
तेजाचा उन्माद हवा
रात्रीमधुनी नभोमंडली
'मित्र' हासरा उगवावा.
================
सारंग भणगे. (मार्च 9, 2009)

संध्यारजनी

सोनसावळ्या सायंकाळी मधुर गीतांच्या पङ्क्ती
फ़ेर धरुनी खेळ खेळती कृष्णसावल्या संगती

नयनमनोहर रूप देखणे लाजरी जणू नवकांता
कधी कुणाच्या ऊरी सलते प्रियविरहाची चिंता

अद्भूत रंगीत देखाव्यांनी फ़िटे नेत्र पारणे
क्षितीजावरती मुग्ध खगांनी उभारली तोरणे

नक्षत्रांच्या नक्षीमध्ये चंद्र उभा हासरा
निशाकाशी मंद लहरे शशीरश्मी लाजरा

प्रणय देखता शशिता-यांचा रोमांचित यामिनी
अवगुंठून बसली उत्सुक भ्रुली नवकांता भामिनी

आठवणींच्या गवाक्षातूनि स्मृतीसमीर विहरतो
संध्यारजनी नित्य पाहूनि मनमयूर बहरतो
=================================
सारंग भणगे. (7 मार्च 2009)

काव्य'तुषार'

काव्य जणू हे शीतल निर्झर
तुषार तयाचे उडती झरझर
तुषारात त्या न्हाऊन होई
आनंदोत्सव जगभर घरभर

नवसृजनाचा कोंभ पहिला
ऊगवताना अंकुर पाहिला
सिंचूनि त्यावर जलतुषार
धरतीला आनंद वाहिला

सर्वऋतूत सदा बहरावे
अजितानेही हसत हरावे
अजातशत्रू तुषारदा तो
काव्यप्रेरका सदा स्मरावे.
=================
सारंग भणगे. (1 मार्च 2009)

दुःखपूर

अंतस्थ वादळाची मी लिहू काय कविता
पुरात कोसळताना सुचतील काय कविता

ती वादळे कशाची; ते पूर कोणते
अंतरात नाचते ते क्रूर कोण ते

मी फ़क्त प्रश्न पुरात वाहतो; अंतरी साहतो
तो निश्चल निर्लेप तांडव निरंकुश पाहतो

कधी रुदनाला असतात काय दिशा
पाण्यात आसवांच्या बुडते हरेक निशा

मी शब्दपुर लोटतो दुःख कुणास सांगू
मी माझ्याच कवितेला सांगा काय मागू
===========================
सारंग भणगे. (28 फ़ेब्रुवारी 2009)

हर्षदा

निरागसतेचे वन घनदाट
नवसृजनाची सुंदर वाट
भावतरलता हळव्या लता
बेटावरती या तल्लीनता

प्रगल्भतेचे वाहती वारे
प्रतिभेचे ते शिंपले सारे
शांत शीतल छायेखाली
हिरवळ माया मखमाली

बेट हे सारे निसर्ग सुंदर
काव्यजलाचा वाहे निर्झर
या बेटाच्या अंतरी विमळ
फ़ुले हर्षदा विशुद्ध कमळ
==================
सारंग भणगे. (21 फ़ेब्रुवारी 2009)

तानाजीची शौर्यकथा

निबीड वनातून कोण चालले काजळ भरल्या अपरात्री

लगिन लावण्या कोंढाण्याचे मर्द निघाले शुभरात्री

धडधडणा-या ह्र्दयरवाला संगत भणाण वा-याची

ढोलीमधले घुबड सांगते काळरात्र ही वै-याची

भिरभिर फ़िरते पाकोळी अन् पाल चुकचुके शंकेची

दूर आरडे टिटवी वाटे थापच पडली डंक्याची

उभा ठाकला कभिन्न कातळ मृत्यूघळ ही खोल दरी

डोळ्यामधल्या अंगाराने लख्ख उजळल्या समशेरी

सरसर चढले अवघा कातळ घोरपडीच्या कसबाने

स्वातंत्र्याचा वन्ही घेऊनि चेतविला जो शिवबाने

'हरहर हरहर महादेवची' सिंहगर्जना दुमदुमली

तलवारीची निर्भीड पाती ढालीसोबत खणखणली

झपकन् फ़िरले खड्ग उडाली गर्दन निर्दय यवनाची

श्रीरामाचे कपीकटक हे लंका जाळी रावणाची

फ़णका-याने फ़ुत्कारीत आला शत्रुदेखिल त्वेषाने

फ़णा काढूनी फ़ुसफ़ुसले ते फ़ुरसे फ़ुसके द्वेषाने

भिडले गजवर मत्त प्राशूनी मदिरा विजयोन्मादाची

तलवारीच्या स्फ़ुल्लिंगातूनी चाळण उडते देहाची

शेल्यावरती झेलून घेतो खड्गाचा जो घाव पडे

भानुसंगे वैर मांडले युद्ध पेटले चोहीकडे

थडथडणा-या धमन्यांमधुनी डोंब उसळले रक्ताचे

प्राण चढविले वेदीवरती स्वातंत्र्याच्या भक्ताचे

रूधिर आता अधीर झाले चिळकांड्यातूनि फ़ुटण्याला

प्राणपाखरू सिद्ध जाहले कायाकोटर सुटण्याला

वर्मी बसला घाव घणाचा बुंधा चिरला वृक्षाचा

देवदार तो कोसळताना शब्द मागतो लक्ष्याचा

अस्मानाचे ह्र्दय फ़ाटले काळिज उलले धरतीचे

सागरह्र्दयी उधाण आले अश्रू उठले भरतीचे

फत्ते केला किल्ला त्यावर भगवा झेंडा फ़डफ़डला

'सिंह देऊनि गड मिळविला' अवघा मावळ गदगदला

=======================================

सारंग भणगे. (जानेवारी-फ़ेब्रुवारी 2009)

अजून एक सुनी मैफ़ल

अजुनही सुन्या मैफ़लीत गाते
भरुन लोचनी आंत रीक्त रहाते

गोठलेत अश्रू नेत्रातले परी
किती दुःखझरे झरती उरी

श्रृंगार लावणीही वाटते विराणी
एकांत आळवू भरल्या स्वरांनी

अशी आर्त गाते कुणीतरी झुरावे
हे गीत माझे मुक्याने विरावे
=======================
सरंग भणगे (19 फ़ेब्रुवारी 2009)

राम

राम शब्दाभोवती मोठी जादू आहे
माझ्या मते राम म्हणणारे सारेच भोंदू आहे ॥1॥

'राम नाम सत्य है' आपणच ओरडून सांगायचं
मृतांच्या सख्यांनी ते रडून रडून सांगायचं ॥2॥

जीवनात 'राम' नसूनही आपण जगत राहतो
राम न म्हणणाराही शेवटी बरा 'राम म्हणतो' ॥3॥

जसे आपण भेद पाडले कुणी 'खास' कुणी 'आम'
कुणी बरे बांधल्या भिंती एक अल्ला एक राम ॥4॥

जे फ़ोडतात मशिदी ओरडून आरडून 'राम राम'
पेड क्यूं गिनते हो तुम खाओ सिर्फ़ आम ॥5॥

हेच सूत्र हेच मित्र हाच त्यांचा कृष्ण नि राम
'आम'ला बॉंबची लाही अन् 'खास'ला ए.सी.चा आराम ॥6॥

ज्याच्या मुखी मरतानाही शब्द होते "हे राम"
त्याला उडवणाराही अखेर निघाला न(तु)थुराम ॥7॥

'राम' म्हणून सा-य़ांचेच स्वप्न असते फ़क्त दाम
दामापायी दलाल होऊन विकून टाकला त्यांनी राम ॥8॥

या सा-या लांडग्यांची जातच आहे 'हराम'
राम विकून काढला त्यांनी आता विकायला 'शाम' ॥9॥

भारत प्यारा आपला सारा वेडा आहे
कारण ईथे राम अन् शाम यातही बखेडा आहे ॥10॥

सत्तेमध्ये ईथला एक 'राम'-विलास मग्न आहे
सत्ता नाही म्हणून 'लाल' अन् कृष्णही भग्न आहे ॥11॥

नरसिंहानं हिरण्यकश्यपूचा म्हणे केला होता निःपात
कलयुगी रामासाठी त्यानं एक भुई केली सपाट ॥12॥

नरसिंह जेव्हा एकाचा रामापायी बळी घेतो
शंकर त्याची चार वर्षानी आत्ता कबुली देतो ॥13॥

शंकर देव नरसिंहही देव देवच आहेत राम नि शाम
आपल्याला काय कळतंय, बडे लोगोंका बडा काम ॥14॥

कृष्ण अयोध्येत असताना 'जीवाची' झाली मुंबई
रामापायी दुष्मन झाले कधी काळचे भाई भाई ॥15॥

रामनामाचा पहा जनहो आहे कसा महिमा
रामहि आक्रोशू लागला 'त्राहि मां त्राहि मां' ॥16॥

मुलं पुरूष कापले गेले बायंची लुटली गेली अब्रु
खुप साठवून ठेवले होते त्यांनी डोळ्यात नक्राश्रु ॥17॥

रामा तुझ्यापायी केव्हढे रे झाले हे रणकंदन
'वसंतपुत्र' जाऊन मग पडलं 'शरदा'चं चांदणं ॥18॥

चांदणच ते; त्यानं शेवटी 'प्रकाश पाडला'
भगवा झेंडा हाती घेऊन मग उषेनं सूर्य प्रसवला ॥19॥

'गोपींचा नाथ' त्याची 'मनोहर' कहाणी
'किणीकिणी' वाजत आल्या मागून 'गोपींच्या पैंजणी ॥20॥

चोरीमारी याच कृष्णलीला त्यात सामिल 'शशीचा-कांत'
निळा कशानं झाला रे बाबा तुझा कंठ? ॥20॥

महादेव नि शशिकांत एक सिक्का खरा एक सिक्का खोटा
नाव एक देव एक, मग कसा एक मोठा एक छोटा ॥21॥

एकाची म्यॉंव दुस-याची काव; कुठय 'वाघा'ची डरकाळी
म्हाता-या सिंहाला कशाला बांधली सिंहाची मुंडावळी ॥22॥

एवढ्या भगव्या पहाटेखाली सगळेच बोलणारे भाट
पाच वस्तूंच्या किंमतीत मात्र आमचं हरवलं ताट ॥23॥

आता वेळ अशी आली कि धरावी रेल्वेची पटरी
निघालो तर पहातो काय् गल्लोगल्ली लॉटरी ॥24॥

लोकं तरी अजब किती पोटात नाही भाकरी
फ़क्त झुणका खावून मात्र विकत घेतात लॉटरी ॥25॥

सारा हा महाराष्ट्र पहातो आहे कधीची वाट
कधीतरी येईल का शिवशाहीची अपूर्व पहाट ॥26॥

का म्हणायचे आम्ही नेहेमीच 'वो भारत कहॉं खो गया'
अन् 'रामा हो रामा भारत में हंगामा हो गया ॥27॥
==========================================
सारंग भणगे. (1996/97)

ती गेली

ती गेली
जवळूनी
प्राण वायु
कवळूनी

ती गेली
वेडावूनी
बटा बटा
वेळावूनी

ती गेली
पेटवूनी
गोड धुनी
चेतवूनी

ती गेली
भांबावूनी
मज;ठोके
थांबवूनी

ती गेली
हे सांगूनी
रंगात मम
घे रंगूनी
==========
सारंग भणगे. (10 फ़ेब्रुवारी 2009)

दोनाक्षरी

पान पान
गाई गान
दे धरेस
तोय दान

थेंब थेंब
चिंब चिंब
झाकोळून
सूर्य बिंब

धुंद धुंद
मंद मंद
स्मित करे
पुष्प गंध

भाव लुब्ध
शब्द शुद्ध
काव्य रचि
कवि प्रबुद्ध
========
सारंग भणगे. (10 फ़ेब्रुवारी 2009)

सुन्या सुन्या मैफ़लीत माझ्या....

सुन्या सुन्या मैफ़लीत माझ्या....

तु शब्दात रडला
मी अश्रुत रडलो
तुझ्या अभिनयाने
मी अश्रुत बुडलो

तु अश्रु ते पुरले
मी अश्रुत पुरलो
तु दिगंतात उरली
मी अखंड झुरलो

तु दुःख गाईलेस
सुन्या मैफ़लीत
मी नव्याने रडतो
जुन्या मैफ़लीत

तु गाऊन गेला
अश्रुंचे तराणे
अन् सोडून गेला
अश्रुंचे बहाणे

तु शब्दभार
सांभाळलेस
सुन्या मैफ़लीत
मला भाळलेस

तु गर्ददुःखे
छेडून गेला
ऋण आसवांचे
फ़ेडून गेला

मैफ़लीतून भरल्या
तु उठून गेला
सुन्या मैफ़लीचे
दुःख लुटून गेला

सुन्या मैफ़लीत
गीत गाऊन गेला
सुन्या मैफ़लीची
ओढ लाऊन गेला.
=============
सारंग भणगे. (7 फ़ेब्रुवारी 2009)

षंढ

पुरुषत्व माझे षंढ झाले
आज उडल्या चिंधड्या
क्रुरतेला झाकणा-या
आज उसवल्या गोधड्या

अंधपणाने षंढ पाहतो
धृतराष्ट्रचि मी आंधळा
चोपताना बालतनु ते
जीव केवढा कोवळा

उडूच का नयेत धमन्या
रक्त असे का गोठावे
क्रुर पशूंना निर्दय पाहून
पौरूष का न पेटावे

शब्द झाले कोरडे सारे
भावना जरी भळभळल्या
जीथे कृतीची जोड हरपली
कविता सा-या व्यर्थ गळल्या
=======================
सारंग भणगे. (डिसेंबर 2008)

निळाई

निळ्या पहाटे
निळे चांदणे
निळ्या क्षितीजा
निळी आंदणे

निळे पर्वत
निळेच पक्षी
निळ्या आकाशी
निळीच नक्षी

निळेच पाणी
निळेच बिंब
निळी कमळे
निळ्यात चिंब

निळ समुद्र
निळ्या लाटा
निळे डोंगर
निळ्या वाटा

निळ्या वनात
निळी शांतता
निळ्या झ-याची
निळी संथता

निळी वर्षा
निळेच मोर
निळी संध्या
निळी विभोर

निलमण्याची
निळी प्रभा
निळ्या ज्योती
निळी आभा

निळाच शंभू
निळा माधव
निळा धनंजय
निळे राघव

निळी संपदा
निळी नवलाई
निळ्या शब्दात
काव्य निळाई
===========
सारंग भणगे. (5 फ़ेब्रुवारी 2009)

भांडण

शिरीनला विषयाची समज जरा कमी
भांडायचे म्हटले तरी कौतुकाचीच हमी.

वेड्या घोड्यांसारखि नुसतेच उधळते
भांडणाच्या जात्यावर कौतुकाच दळते.

भांडणारे असावे लागतात, मुळातच जात्याचे
फ़ुलाला नसतात दात कोरफ़डीच्या पात्याचे

जाऊ दे कुठे भांडा, बसायची हमसून रडत
आणि उलट्या हाताने बोंब मारून ओरडत.
==================================
सारंग भणगे. (31 जानेवारी 2009)

केव्हा तरी पहाटे

थोडा उजेड होता थोडी पहाट होती
तेजात भास्कराच्या उषा नहात होती

धाऊन सप्तवारू, उधळीत प्रकाश मोती
सहस्त्र किरणांच्या, उजळल्या अगणित ज्योती

क्षितीज तांबडे फ़ुटती, रंगात रंगीत रंगती
गगनाची निळी दुपटी, रविबाळ हासत रांगती

सकाळ झाली गोमटी, सुटली आकाशमिठी
लाजत पुर्वा दिठी, आरक्त होऊनि उठी.
==========================
सारंग भणगे. (डिसेंबर 2008)

सिगारेट

कानाखाली धूर काढला होता बापूनं
सिगारेट ओढली होती जेव्हा लपूनं

वाटलं होतं तेव्हा भारीच वाईट मला
ओठांच्या चुकीची शिक्षा का कानाला?

कानाला बसला फ़टका; चला ठीक आहे
झुरक्यात सिगारेटीच्या साला किक आहे

रविनापेक्षा सिगारेट चिज मस्त मस्त
माधुरीच्या पिक्चरहून हीचा झटका स्वस्त

पहिला कश घेतला अंगात आला गब्बर
छातीत धूर भरून गाढावही होतं बब्बर

लोक मारतात यडे सिगरेटवर फ़िलॉसॉफ़ी
जळून जाऊन आश(Ash) होणे; गोष्ट नाही सोपी
=============================
सारंग भणगे. (29 जानेवारी 2009)

सोबत

तु असतेसच कि सोबत
अगदि जन्मापासून मरेपर्यंत
कुणी असो नसो
परंतु....फ़क्त
प्रकाश असेपर्यंतच,
अन् सोडून जातेस
काळोखाच्या छाया पडल्या कि
अगदि माणसांसारखि
===========================
सारंग भणगे. (22 जानेवारी 2009)

नवीन भारत

नवीन भारत असा घडवु
सुवर्ण मुकुटी माणिक मढवु
भूमातेच्या चरणांवरती
नवसृजनाचा प्रसाद चढवु ॥1॥

आधुनिक होऊ शेतकरी
परंपरा तरी वारकरी
जोडू किनारे प्रेमाचे
नद्यांचेही कितीतरी ॥2॥

नको हिंसा नको दहशत
शत्रु उतता दावु ताकद
सदैव जागे राहुनि राखु
अपुली सीमा अपुली सरहद् ॥3॥

दास होऊया परिश्रमाचे
कर्तव्य निभावु चतुःश्रमाचे
होऊनि मुक्त व्यसनातुनि
मोह त्यागु विश्रामाचे ॥4॥

पोर दिसता कुणी उपाशी
कवळुनि घेऊ त्यास उराशी
कणवेने भरवुनि कवळ
मैत्र जोडुया करूणेशी ॥5॥

व्यवहार करु सचोटीने
काम करु हातोटीने
स्वच्छ करुया भ्रष्टाचारा
मानवतेच्या तुरटीने ॥6॥

नाठाळ नसे आप-परका
दोषी बंधुही रिपु सारिखा
सोडवु खटले थटलेले
न्यायात नको फ़क्त तारखा ॥7॥

उजळुन टाकू दिव्यभारती
भयमुक्त गाऊ काव्यभारती
पोलादाच्या कणखरतेने
नवी निर्मुया भव्यभारती ॥8॥
=================================
सारंग भणगे. (जानेवारी 2008)

खोट्या कविता

सुखशय्येवर बसून लिहीतो, कविता दुःखाच्या,
कसा तू फ़सव्या वर्माचा.

स्त्रीला घेऊन कवेत निजतो, गाई कविता मुक्तीच्या,
कसा तू भोगी चर्माचा.

करूणेचा ना लेशही बोलतो, स्तवन करूणेचे,
कसा तू भोंदू धर्माचा.

भाव असे ना उरी तरी आणतो, आव कवितेचा,
कसा तू ढोंगी मर्माचा.
==================================
सारंग भणगे. (16 जानेवारी 2009)

एक टिंब

एक टिंब...पूर्णत्वाचं
अन् बेसुमार पसरलेलं अवकाश
टिंबातलं चैतन्य
आणि
अनिवार पसरलेला प्रकाश
टिंबांचं अवकाश....कि
टिंबातलं अवकाश
कि...
अवकाशातले टिंब....
थेंबातला गंगासागर
निमिषाचं मन्वंतर

मग,
'तु'
टिंब
कि
अवकाश?
=======================
सारंग भणगे. ( 10 जानेवारी 2009)

गझल

उठे पापणी जशी उठावी गझल
फ़ुटे स्मित ऐसे कि फ़ुटावी गझल

तुझे लाजणे अन् मला पाहणे
अशी स्फ़ुरणे, कि सुचावी गझल.

रंगात न्हाली ही पहाट झाली
आरक्त गाली कि फ़ुलावी गझल.

रजई धुक्याची दुलई दंवाची
मलई मिलनाची ही व्हावी गझल.

उरी स्पंद वेडे श्वास मंद सोडे
असा गंध ओढे कि निसटावी गझल.

पहाटे पहाटे कोवळ्या पहाटे
रोजच्या पहाटे ही स्फ़ुरावी गझल.
==============================
सारंग भणगे. (9 जानेवारी 2008)

अंश

मी निघालो प्रकाशमार्गे
तीमिराचे तुम्हा किनारे
भक्ती हीच शक्ती माझी
अन्य साधना विना रे ।।१।।

भौतीकाचे शोध तुमचे
नवल तुम्हा विज्ञानाचे
आनंदाचा उपासक मी
शौक माझे अन् ज्ञानाचे ।।२।।

कर्म माझा धर्म आणि
धर्म माझ्या अंतरंगी
लक्षणांचे तुम्हा दिखावे
पाठपूजा सर्व सोंगी ।।३।।

युक्तीच्या सांगीन गोष्टी
अन् गीतेचे अध्यायही
व्यर्थ सारे कर्मच्युता
सांडिला जर स्वाध्यायही ।।४।।

घेतले जे कर्म हाती
तेच अर्पि ईश्वरासी
जिंकले त्या मानवाने
ऐहिकाच्या नश्वरासी ।।५।।

स्वाध्यायान्मा प्रमदः
कृण्वन्तु विश्वमार्यम्
सर्वेSपि सुखिनः सन्तु
अमृतस्य पुत्रोSहं ।।६।।

दीव्यशलाका घेऊनी या
उजळु अवघे नभोमंडल
स्वकर्माचे आज्य अर्पुनी
उत्थानाचे चेतवु स्थंडिल ।।७।।

समाजसागर घुसळुनिया
भक्तीक्रांतीचे क्षीरमंथन
अनंताच्या असीम वक्षी
प्रेमाचे अनाहत स्पंदन ।।८।।

युगात्म्याच्या ह्रन्मालेतील
अंश मिळावा स्पंदनाचा
रजःकण अमुचे जीवन त्यांचा
देह झाला चंदनाचा ।।९।।
===============================
सारंग भणगे. (7 जानेवारी 2009)

माझ्याच कविता

माझ्याच कविता

माझ्याच वेदनेने मी गर्भार झालो
मलाच प्रसवल्या माझ्याच कविता

स्तनी दाटले शब्ददूध माझ्या
अशा पोसल्या मी माझ्याच कविता

क्रंदती मध्यराती बाळ नाठाळ हे
मग कोसल्या मी माझ्याच कविता

भुकेस भावनांचे अन्न भरविले
अशा तोषल्या मी माझ्याच कविता

पुन्हा वेदनेचे वीर्य सांडिले आत
अशा जोपासल्या मी माझ्याच कविता
===============================
सारंग भणगे. (2 जानेवारी 2009)

सासरेबुवा

वसंताचे ॠतुवैभव गाती जन हे बहुत जरी
हेमंताची ॠतुॠजुता ऐकुन घ्या हो बहुत खरी

खडकावरती आम्रतरुचा अंकुर जसा कधी फ़ुटावा
उजाड उभ्या माळावरती पारीजात कि जणु फ़ुलावा

पानावरच्या दंवबिंदुंचे मार्दव त्यांनी टिपले का?
पुष्पअंतरी मकरंदासम मधुर नाते जपले का?

शांत वनाची मृदुल छाया घरट्यावरती धरली अशी
रीती रांजणे माया ममता आपुलकीने भरली अशी

सदा वत्सल काळिज कोमल शब्द परी अबोल झाले
गुलाब सुंदर काट्यांमधुन कमळ कर्दमी जसे निघाले

या परी आता बोल न उरले शब्द संकुचित झाले गा!
षष्ट्याब्दीच्या शुभमुहुर्ती अभिष्टचिंतन केले गा!
================================================
सारंग भणगे. (4 जानेवारी 2009)

तृषार्त

काजळघोट अंधारात
मिणमिणती चिमणी
थरथरत्या ओंजळीत
पीवळं पीवळं पाणी

सुरुकुतल्या आसवांत
सुकलेला कोंब
उजाड शीवारात
उलट्या हाताची बोंब

नुसतं वाळवंट
अफ़ाट फ़ुटलेलं
निवडुंगाखाली
आभाळ दाटलेलं

गोठ्यातले बैल
घासतात खुरं
बामनाच्या ताम्हणास
फ़सतात गुरं

छपराचं फ़ुटकं खापर
रांजणाला चिरा
भावकितल्या आडात
शेवाळला झरा

चूल विझलेली
कवाची उपाशी
वाळक्या पोराला
गुंजभर लापशी

विहिरतळाशी बेडकं
मोकाट फ़िरतात
उताण्या मोटा
स्वप्नात झुरतात

ओशाळली पहाट
दमानंच उठते
किरणांच्या थारोळ्यात
डबकुले नटते

उर्मट ऊन्हाची
ऊठली काहिली
म्हाता-यानं दुपार
शेवटचीच पाहिली

म्हाता-याच्या तिरडीला
तेरडाही महाग
जळलेल्या देहाला
तहानेचीच आग.
===============================
सारंग भणगे (4 जानेवारी 2009)

झालो मी अवकाश

तुटले कर्मबंध पाश,
झालो मी अवकाश..
तिमीराच्या अंतर्यामी
प्रकटला प्रकाश..

झालो मी अवकाश.

देह झाला गौण
शब्द झाले मौन
क्षण एक जवळि आला,
कैवल्य गतिमोक्ष...

झालो मी अवकाश.

फ़िटले मायाग्रहण वेध
निर्मम जाहलो निर्वेध
अंतरात चिन्मय खुलले,
चिरंतन चिदाकाश...

झालो मी अवकाश.
=============================
सारंग भणगे. (डिसेंबर 2008)